รถแดง พาหนะที่เปรียบเสมือนเอกลักษณ์ของจังหวัดเชียงใหม่ หากพูดถึงรถแดงแล้ว ปฎิเสธไม่ได้ว่าชาวเชียงใหม่จะไม่รู้จักเพราะเป็นสิ่งที่คุ้นเคยเห็นกันอยู่ชินตา แม้เเต่นักท่องเที่ยวเอง หากมาเชียงใหม่ถ้าไม่ได้ลองนั่งรถแดง ก็เหมือนมาไม่ถึงเชียงใหม่ ในทางกลับกัน " ชื่อเสียง " ของรถแดง กลับกลายมาเป็น " ชื่อเสีย " เสียมากกว่า ซึ่งมาจากเหตุการณ์หลากหลายที่เกิดขึ้น ผู้เขียนจึงได้เข้าไปสัมพาษณ์รวบรวมความคิดเห็นจากกลุ่มตัวอย่าง ให้ได้พิจารณากัน
รถแดง หรือ รถสี่ล้อแดง คือ รถโดยสารรับจ้าง ในรูปแบบของรถสองแถวขนาด
เล็กในตัวอำเภอเมืองเชียงใหม่ โดยผู้ขับรวมตัวในรูปสหกรณ์โดยมีชื่อว่า " สหกรณ์นครลานนาเดินรถ จำกัด " เป็นระบบขนส่งมวลชนหลักที่นับว่าเป็นอีกหนึ่งสัญลักษณ์ของจังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งเป็นระบบขนส่งสาธารณะที่ยังคงได้รับความนิยมจากคนเชียงใหม่ในใช้สำหรับการเดินทาง ที่สามารถพบเห็นได้ทั่วไปในตัวเมืองในเชียงใหม่ เช่น ตลาดวโรรสหรือกาดหลวง ประตูท่าแพ ประตูเชียงใหม่ ประตูช้างเผือก เป็นต้น โดยเราสามารถใช้บริการได้ง่ายๆเพียงแค่โบก รถแดงก็หยุด และรถแดงก็จะพาไปยังทุกทีที่ต้องการจะไป
ระบบขนส่งสาธารณะเป็นปัจจัยหลักสำคัญอีกหนึ่งปัจจัยสำหรับการเดินไปยังสถานที่ต่างๆ ระบบขนส่งมวลชนมีหลากหลายรูปแบบแตกต่างกันออกไป ในแต่ละจังหวัดก็มีระบบขนส่งมวลชนที่เป็นเอกลักษณ์ของประจำจังหวัดตัวเองที่แตกต่างกัน เช่น จังหวัดลำปางมีระบบขนส่งที่มีชื่อเสียงอย่างรถม้า กรุงเทพฯก็มีรถเมล์ที่วิ่งอยู่ทั่วทุกมุมของถนน รถไฟฟ้า BTS รถไฟใต้ดิน MRT จังหวัดเชียงใหม่มีรถแดงที่สามารถพาไปทุกที่ตามที่ผู้ใช้บริการต้องการไป รถแดงถือเป็นบริการขนส่งหลัก ไม่ว่าคุณจะไปที่ไหนก็จะเห็นรถแดงวิ่งอยู่ตลอดทั่วทุกเส้นถนนในจังหวัดเชียงใหม่ แต่การที่รถแดงเป็นระบบขนส่งหลักของจังหวัดใหม่ย่อมส่งผลให้มีทั้งข้อดีและข้อเสียสำหรับผู้ที่อาศัยในจังหวัดเชียงใหม่มานานพวกเขาจะพบเจอปัญหาอย่างไรบ้างกับระบบขนส่งมวลชนของเมืองเชียงใหม่
ความคิดเห็นต่อรถแดงในปัจจุบัน?
คุณลุงทวี คุณลุงจากตลาดวโรรสหรือกาดหลวง คุณลุงได้เล่าให้ฟังว่าอดีตรถแดงมีความระเบียบเรียบร้อยมากกว่าในปัจจุบันมากซึ่งคนขับรถแดงในปัจจุบันมีการขับขี่ที่ประมาทและเห็นแก่ตัวส่งผลให้เกิดอันตรายต่อการจราจรบนท้องถนน โดยคุณลุงเล่าว่า รถแดงมีอัตราในการเก็บเงินแพงเกินไปเมื่อเทียบกับระยะทางแล้ว คุณลุงจึงเลือกใช้รถส่วนตัว อีกปัญหาหลักที่พบคือการขับขี่ของรถแดง เช่น การขับรถคร่อมเลนถนนหรือครอบครองพื้นที่ถนน ประเด็นการจอดรับส่งผู้โดยสาร ไม่มีการให้สัญญาณไฟหรือชะลอความเร็วก่อนล่วงหน้าจึงทำให้รถที่ขับตามมาต้องหยุดกระทันหันและนั้นก็คือสาเหตุที่ทำให้เกิดอุบัติเหตุตามมา
เด็กนักเรียนในจังหวัดเชียงใหม่ให้สัมภาษณ์ว่าเด็กนักเรียนในเชียงใหม่มีการเดินทางมาโรงเรียนที่หลากหลายแตกต่างกันออกไปไม่ว่าจะผู้ปกครองไปรับส่ง หรือพ่อแม่อนุญาตให้ขับรถไปเอง ในขณะที่บางส่วนไม่มียานพาหนะเป็นของตนเองหรือไม่สะดวกในการใช้รถของตนเองในสถานที่จอแจก็จะเลือกใช้บริการถแดง โดยกลุ่มนักเรียนมีข้อคิดเห็นเกี่ยวกับรถแดง (ซึ่งอยู่บริเวณใจกลางเมืองจังหวัดเชียงใหม่) ได้เล่าว่า รถแดงก็มีมุมที่ดีเพราะสะดวกต่อการเดินทาง ราคาถูกจะเดินทางไปไหนใกล้ไกลก็ราคาเดียว 30 บาทเดียว แต่ข้อเสียคือรถแดงส่วนใหญ่มักจะขับเร็วซึ่งเป็นอันตรายต่อทั้งตัวของผู้โดยสารและผู้ใช้ถนน เวลาเลี้ยวก็ไม่ให้สัญญาณไฟ อีกทั้งรถแดงไม่ใช่ตัวเลือกที่ดี ในวันที่อากาศร้อนมากๆ
นักท่องเที่ยว เล่าให้ฟังว่า เมื่อมาถึงเชียงใหม่ก็ต้องไม่พลาดที่จะใช้ระบบขนส่งมวลชนที่อยู่คู่เชียงใหม่มานานอยู่แล้วนั้นก็คือรถแดง แต่ก็ยังไม่ค่อยเข้าใจระบบราคาเหมือนเช่นราคาเหมา ไม่มีการเปิดโอกาสให้ลูกค้าได้รู้เกี่ยวกับราคาที่เป็นมารตฐานที่แน่นอน เหมือนต้องวัดดวง
อยากเห็นรถแดงในอนาคตเป็นอย่างไร ?
คุณลุงทวี นั้นเนื่องจากส่วนใหญ่ไม่ค่อยได้ใช้บริการของรถแดงอยู่แล้วทำให้ไม่ได้อยากให้ปรับอะไรมาก ยกเว้นเรื่องของการขับรถที่เป็นอันตรายต่อผู้ใช้ถนนร่วมกันทั้งการขับรถเร็ว ขับรถปาดซ้ายปาดขวา การเว้นระยะห่างการจอดรถ และการเลี้ยวแบบไม่เปิดไฟเลี้ยว
นักเรียนในจังหวัดเชียงใหม่ได้มีความคิดเห็นว่า อยากให้รถแดงมีการควบคุมเรื่องความปลอดภัยให้มากกว่านี้ เช่น ขับให้ช้าลง ทั้งเวลาเลี้ยวก็อยากให้เปิดไฟเลี้ยวด้วย อยากให้เจ้าหน้าที่ตำรวจเข้ามาจัดระเบียบเรื่องการจอดรถขวางการจราจรของรถแดง โดยทำให้รถแดงมีพื้นที่ที่จอดเป็นสัดส่วนไม่กระจัดกระจายเหมือนในปัจจุบัน อยากให้รถแดงเก็บราคาค่าโดยสารที่เป็นมาตรฐานและเท่าเทียมกันทุกคน ไม่อยากให้เก็บนักเที่ยวราคาแพงมากกว่าปกติ
นักท่องเที่ยว อยากให้กำหนดราคาค่าโดยสารที่เป็นมารตฐานแน่นอนและเท่าเทียมกันทุกคน ไม่ใช่คนในพื้นที่เป็นอีกราคาหนึ่ง นักท่องเที่ยวอีกราคาหนึ่ง ควรที่จะมีป้ายบอกราคาระบุถึงตัวเลขที่ชัดเจน สร้างความเข้าใจที่ตรงกัน
จากความคิดเห็นที่ได้จากกลุ่มตัวอย่างได้แก่ กลุ่มนักเรียน นักท่องเที่ยว และประชาชนที่คุ้นเคย มีมุมมองความคิดต่อรถแดงที่เป็นไปทางบวกและทางลบ ซึ่งจะเห็นว่ามุมที่ดีคือราคานั้นถูกไปไหนก็ราคาเดียวตลอด หรือแม้แต่เมื่อเราเดินไปทางไหนก็สามารถโบกรถแดงได้อย่างง่ายดาย แต่หากพูดถึงความคิดเห็นในทางลบ ก็คงจะเป็นเรื่องของราคาอีกเช่นเดียวกันถึงแม้ราคาที่ติดไว้บนรถจะเป็นราคาเดียวตลอดสาย แต่แท้จริงแล้วเก็บราคานักท่องเที่ยวต่างชาติอีกราคาหนึ่ง ซึ่งมุมมองที่กล่าวมาทั้งหมดเป็นเพียงข้อคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนเท่านั้น ผู้เขียนหวังว่าความคิดเห็นจากกลุ่มตัวอย่างเหล่านี้ และความคิดเห็นจากผู้เขียนเองจะเป็นแนวทางในการนำไปประยุกต์ใช้ต่อการจัดการปัญหาระบบขนส่งมวลชนได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งรถแดงที่เป็นระบบขนมวลชนส่งหลักในเขตตัวเมืองเชียงใหม่ คนเชียงใหม่รวมถึงนักท่องเที่ยว อยากให้รถแดงมีมาตรฐานที่ดีขึ้น หากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องแก้ปัญหาและจัดการกับต้นเหตุที่เกิดขึ้นได้ นับว่าเป็นการกอบกู้ชื่อเสียงและบรรยากาศในการท่องเที่ยวให้ดีขึ้น
จากสุภาษิตท้องถิ่นที่ว่า " จะไปตวยรถแดง จะไปแซงรถป้ายทะเบียนหละปูน " ก็ไม่ต้องแปลอะไรให้มากความ ''รถแดงเชียงใหม่" เป็นระบบขนส่งสาธารณะอันคลาสสิกที่อยู่คู่เมืองเชียงใหม่มาเป็นเวลานาน ชื่อเสียงของรถแดง ขึ้นอยู่กับพวกเราชาวเชียงใหม่ที่จะให้มันเป็น "ชื่อเสีย" หรือว่า "ชื่อเสียง"