อยู่กับดิน

---

“ ชีวิต ช่างแสนเรียบง่าย

มันช่างแสนเรียบง่ายและมีความสุข ”

---

ความคิดที่วนเวียนไปในหัว

เราจะอยู่กับดินอย่างไรให้ชีวิตของเรานั้นเรียบง่าย

และมีความสุขสนุกไปกับมัน...

พันพรรณ ศูนย์เก็บเมล็ดพันธ์ุพื้นเมือง และสวนฝึกอบรมการอยู่แบบพึ่งพาตนเองในเขตอำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่ เป็นทั้งบ้านที่พักอาศัยแบบถาวรและชั่วคราวของชาวชุมชน

หนึ่งในสถานที่ที่เราได้เข้ามาครั้งแรกแล้วเราเองไม่รู้ว่าจะสวัสดีใครก่อนเลย เราเลยสวัสดีทุกคนที่เราเดินผ่าน และพูดคุยกับทุกคนที่เราเดินผ่านเช่นกัน เขาไม่มีผู้นำ เขาอยู่กันแบบพี่น้อง แต่แปลกที่ ณ ที่แห่งนี้นั้นมีระเบียบมากกว่าในบางที่ที่มีผู้นำด้วยซ้ำไป ทุกคนเต็มใจเคารพและรับฟังซึ่งกันและกัน มีระเบียบมีวินัย โดยไร้ซึ่งผู้บังคับบัญชา

พันพรรณใช้หลักการที่พยายามจะพึ่งพาตัวเองให้ได้มากที่สุด หมายถึงการพึ่งพาตนเองในเรื่องปัจจัย 4 คือ อาหาร ที่อยู่อาศัย เครื่องนุ่งห่ม และยารักษาโรค ด้วยการสร้างอาหารเอง ดูแลร่างกายด้วยวิถีธรรมชาติ สร้างบ้านจากดิน ประดิษฐ์เครื่องมือง่ายๆ ที่ช่วยลดการใช้พลังงาน เช่น เครื่องทำน้ำอุ่น เครื่องทำน้ำร้อน เป็นต้น

นอกจากพันพรรณเป็นนศูนย์เก็บเมล็ดพันธ์ุพื้นเมืองแล้ว ยังมีการสอนอบรมในเรื่องการทำบ้านอีกด้วย บ้านที่ว่านี้ก็คือ บ้านดิน 16 ปี การปั้นดินเป็นบ้าน เชื่อว่าหลายๆ คนน่าจะรู้จักบ้านดินแต่ไม่ใช่ทุกคนที่จะเคยสัมผัสและได้ใช้ชีวิตอยู่กับดิน ได้รู้วิธีการปั้นดินให้เป็นบ้าน บ้านที่สร้างขึ้นมาจากดิน

พันพรรณเองมองดินเป็นความอุดมสมบูรณ์ในแบบของเกษตร และเป็นวัสดุที่ใช้ในการสร้างบ้านในแบบของวิศวกร

ถ้าบ้านคือส่วนหนึ่งของชีวิตที่พอดีและง่าย มันจะกลายเป็นสวรรค์น้อยๆ ของเรา ทำให้เรามีที่หลีกเร้นจากความร้อนร้น และความเครียดที่กำลังไหม้ลามไปทั่ว

ในการฝึกอบรมบ้านดินแต่ละครั้ง ที่พันพรรณไม่เพียงสอนเกี่ยวกับบ้านดินเพียงอย่างเดียวเท่านั้น พันพรรณใช้บ้านดินเป็นเครื่องมือดึงความสนใจของผู้คนให้เข้ามารวมกันในการอบรมบ้านดิน ในเวลากลางคืนหรือกลางวันที่อากาศร้อนจะนั่งพูดคุยเรื่องการพึ่งพาตนเองตามหลักของที่แห่งนี้ เพื่อให้ผู้ที่มาฝึกอบรมเห็นถึงภาพรวมแนวคิดการทำบ้านดินการอยู่กับดิน

เมื่อพูดถึงการพึ่งตนเองในที่นี้ก็อย่างที่เราอธิบายไปข้างต้นว่า มันคือ การพึ่งพาตนเองในปัจจัย 4 คือ อาหาร ที่อยู่อาศัย เครื่องนุ่งห่ม และยารักษาโรค ที่พันพรรณมีความเชื่อว่าปัจจัย 4 นี้ต้อง ง่าย ถูก และทุกคนต้องเข้าถึงได้จึงจะเป็นการพัฒนาแบบพึ่งพาตนเองซึ่งนำไปสู่การใช้ชีวิตอย่างยั่งยืนและเป็นสุข

บ้านดินเป็นเพียงสิ่งที่ช่วยดึงดูดให้ผู้คนสนใจและอยากมาศึกษาฝึกอบรมที่นี่ หากแต่งานหลักที่แท้จริงของพันพรรณ คือ การทำสวน ปลูกผัก เก็บเมล็ดพันธ์ุ บำรุงและพัฒนาดินให้อุดมสมบูรณ์

เมล็ดพันธ์ุผักต่างๆ ที่พันพรรณเก็บไว้มีอยู่ประมาณ 300 กว่าชนิด การเก็บเมล็ดพันธุ์เป็นสิ่งที่ผู้คนมองไม่เห็นความสำคัญ เพราะคนส่วนใหญ่ไม่ได้ทำเกษตร คนที่ทำเกษตรกรรมก็ไม่มีเวลาคิดอะไรซับซ้อน มีเพียงเรลบูล สปีริต กลุ่มเดียวที่ยื่นมือเข้ามาช่วยเป็นเวลาสองปี พันพรรณก็สามารถแจกเมล็ดพันธ์ให้ผู้คนได้ปีละกว่าหนึ่งหมื่นซอง และก็มีผู้คนส่งจดหมายมาขอเมล็ดพันธุ์เป็นจำนวนมากในทุกวัน เลยเกิดปัญหาแรงงานไม่ค่อยพอในการจัดการแพคเมล็ดใส่ซองเพื่อแจก

การเพาะปลูกทำสวนที่พันพรรณจะมีการสอนปลูกพืชผักในหนึ่งแปลงให้มีความหลากหลาย เป็นแนวคิดที่ทำให้ผู้ที่มาอบรมรู้และเข้าใจถึงแมลงต่างๆ ถ้าในแปลงมีหนอนหรือแมลงที่ต้นใดมันจะกินแต่ต้นนั้น อาทิเช่น ในแปลงผักเรามี ต้นหอม ผักชี กระหล่ำปลี คะน้า หนอนกินแต่คะน้า เราก็จะเหลือผักในแปลงอีก 3 ชนิดไว้กิน แต่ถ้าเราปลูกเหมือนกันหมดทั้งแปลงเป็นคะน้าทั้งแปลงหนอนมันก็จะกินคะน้าของเราจนหมด

ในแต่ละเดือนจะมีผู้คนมากหน้าหลายตาแวะเวียนเข้ามาที่พันพรรณ ถ้าถามเราว่าการเดินทางมันง่ายหรือ?

ตอบได้เต็มปากว่าค่อนข้างซับซ้อน แต่ก็ไม่ได้ยากจนเกินไป ผู้คนที่เข้ามาอบรมและมาเป็นอาสาสมัคร ต่างมีความชอบที่คล้ายกันทำให้มารวมตัวกัน ณ ที่แห่งนี้ มาฝึกและทำความเข้าใจการใช้ชีวิตที่ง่ายไม่วุ่นวาย พันพรรณเป็นมากกว่าศูนย์ให้ความรู้

พันพรรณ ไม่ได้นึกถึงความสำเร็จ หรือความล้มเหลว ไม่ได้คิดถึงการเติบโตการก้าวหน้ายิ่งๆ ขึ้นไป พันพรรณเป็นเพียงที่ให้พวกเราได้ทดลองเรียนรู้ที่จะกลับมาอยู่บ้านที่แท้จริง บ้านที่ไม่ใช่แค่ตัวอาคารสำหรับพักอาศัย บ้านที่แท้จริงคือที่ที่จิตวิญญาณ ร่างกาย จิตใจ และธรรมชาติอยู่ร่วมกันเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน โดยที่ไม่ได้แยกว่าเป็นคน หรือทรัพยากร หรือทรัพย์สิน แต่ทั้งหมดคือชีวิต

และชีวิตคือบ้านที่แท้จริง บ้านที่อยู่แล้วรู้สึกอบอุ่นปลอดภัย สนุก และง่าย

นี้คงเป็นสิ่งที่ทำให้ พันพรรณ พันที่มาจากร้อยพ่อพันแม่ และ พรรณที่มาจากชนิดพรรณเชื้อชาติ ทั้งไทย และต่างประเทศ หลายความคิด หลายศาสนา หลายเพศ เป็นที่รู้จักและเป็นที่สนใจของผู้คนที่อยากจะมาลองใช้ชีวิตแบบพันพรรณ ชีวิตที่ที่มุ่งหน้าเรียนรู้ และพัฒนาดิน ณ ที่แห่งนี้ให้อุดมสมบรูณ์ขึ้นเรื่อยๆ ใช้ชีวิตอย่างสนุกสนานเพลิดเพลินอย่างมีสติร่วมกันในทุกๆ วัน