แม่ฮ่องสอน เมืองที่ตั้งอยู่ท่ามกลางวงล้อมของภูเขาสลับซับซ้อน ถูกขนานนามว่า เมืองในหมอก ตำแหน่งที่ตั้งเช่นนี้ทำให้แม่ฮ่องสอนเป็นเมืองที่เดินทางไปได้ยากที่สุดเมืองหนึ่งของประเทศไทย ด้วยลักษณะเส้นทางบนภูเขาสูงชัน จึงได้ชื่อว่าเป็นเส้นทางที่เดินทางลำบากแห่งหนึ่ง ด้วยจำนวนโค้งที่สูงที่สุด
ในพื้นที่เมืองแม่ฮ่องสอนนั้นมีความหลากหลายทางชนชาติอยู่มาก ทั้งคนไทย ไทใหญ่ คนเมือง และชนเผ่าต่างๆ กิจกรรมในพื้นที่จึงมีความหลากหลายตามวัฒนธรรมของกลุ่มคน
เนื่องจากเมืองแม่ฮ่องสอนมีความหลากหลายของกลุ่มคน และด้วยมีลักษณะของประเพณีวัฒนธรรมเฉพาะท้องถิ่น การแต่งการของผู้คนที่นี่จึงมีความแตกต่างกันไปตามชนชั้นและกลุ่มชนชาติ โดยปกติจะแต่งตัวด้วยชุดท้องถิ่นในวันที่มีงานบุญ หรือพิธีกรรมทางศาสนา เสื้อผ้าของผู้หญิงส่วนใหญ่เต็มไปด้วยสีสัน และมีกุบสวมศีรษะ สิ่งที่บ่งบอกฐานะของผู้หญิงคือเครื่องประดับร่างกาย ส่วนผู้ชายหากเป็นชาวบ้านทั่วไปจะสวมผ้าพื้นเมืองสีพื้น หากเป็นคนที่มีฐานะจะแต่งตัวด้วยเสื้อผ้าสีสันที่มีเครื่องประดับหรือการตัดเย็บที่พิเศษมากขึ้น และมีเครื่องประดับบ่งบอกถึงฐานะ
เนื่องจากชาวเมืองแม่ฮ่องสอนให้ความสำคัญกับพิธีกรรมทางศาสนาเป็นอย่างมาก เห็นได้ว่าในวันสำคัญอย่างวันมาฆบูชา ชาวบ้านจึงร่วมใจกันมาทำบุญที่วัดด้วยชุดพื้นเมือง วัดส่วนใหญ่ในแม่ฮ่องสอนจะตั้งอยู่บนภูเขา หรือที่สูง เพราะมีความเชื่อว่าเป็นสถานที่ที่สูงส่ง ชาวบ้านส่วนมากจะเดินขึ้นไปที่วัด นับว่าเป็นความพยายาม และเป็นสิ่งที่ทำให้เห็นถึงความศรัทธาของชาวบ้านที่มีต่อศาสนาเป็นอย่างมาก
นอกจากวันสำคัญทางศาสนา ชาวเมืองแม่ฮ่องสอนยังร่วมมือกันทอดผ้าป่า เรี่ยไรเงินให้กับโรงพยาบาลศรีสังวาลย์ เพื่อสนับสนุนเงินทุนให้กับทางโรงพยาบาลเพิ่มเติม เป็นกิจกรรมที่ชาวแม่ฮ่องสอนทำเพื่อชาวแม่ฮ่องสอนด้วยกัน เห็นถึงความใกล้ชิด และความมีน้ำใจของชาวเมืองแม่ฮ่องสอนที่มีต่อกัน
ในช่วงต้นเดือนเมษายนของทุกๆปี ชาวไทใหญ่จะมีประเพณีปอยส่างลอง หรือ บวชลูกแก้ว เป็นประเพณีที่นำเด็กผู้ชายมาบวช ชาวไทใหญ่หรือชาวแม่ฮ่องสอนเชื่อว่าเด็กผู้ชายทุกคนจะต้องผ่านการบวชลูกแก้ว มิเช่นนั้นจะไม่โตเป็นผู้ใหญ่ โดยเรียกเด็กที่บวชว่า ส่างลอง และจะมีการแต่งหน้าด้วยสีสันโดยญาติผู้ใหญ่ของส่างลองจะนำส่างลองขึ้นคอ แห่ไปรอบเมืองจนถึงวัด หากคนที่ให้ส่างลองขี่คอไม่ไหวจะต้องให้ญาติอีกคนมาต่อคอกับคนเดิม โดยห้ามส่างลองแตะพื้น โดยประเพณีจะจัดขึ้นสี่วัน
นอกจากพิธีกรรมทางด้านศาสนแล้ว ในวันสำคัญต่างๆทางด้านศาสนามีการแสดงพื้นเมืองร่วมด้วยทุกประเพณี การแสดงพื้นเมืองของเมืองแม่ฮ่องสอน เป็นการแสดงพื้นเมืองเดิมของชาวไทใหญ่ที่สืบทอดกันมารุ่นต่อรุ่น โดยการแสดงต่างๆชาวบ้านจะเป็นผู้แสดงกันเอง นอกจากการแสดงของชาวไทใหญ่แล้วยังมีการแสดงพื้นเมืองของกะเหรี่ยงคอยาวอีกด้วย
เห็นได้ว่าเมืองแม่ฮ่องสอนเป็นเมืองเล็กๆที่ผสมผสานหลายวัฒนธรรมเข้าด้วยกัน และเนื่องจากความเจริญยังเข้าถึงไม่เต็มที่อย่างเมืองอื่นๆ เช่น เชียงใหม่ ปาย เป็นต้น ทำให้เมืองแม่ฮ่องสอนมีนโยบายในการอนุรักษ์ความเป็นเมืองที่อุดมไปด้วยวัฒนธรรมอย่างเดิม ผู้นำชุมชนสร้างแนวคิดในการอนุรักษ์วัฒนธรรมท้องถิ่นจึงทำให้แม่ฮ่องสอนเป็นเมืองที่น่าอยู่ คนในชุมชนสามัคคี และมีการปฏิสัมพันธ์ที่ดีร่วมกัน